Μελισσοκομικη επιχειρηση-Πλανο και οδηγιες

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Μια μελισσοκομική εκμετάλλευ­ση, για να είναι αποδοτική και να έχει μέλλον, θα πρέπει να είναι κα­λά οργανωμένη και να διαθέτει σύγ­χρονο εξοπλισμό. Υπάρχει ανάγκη εκσυγχρονισμού της μελισσοκομίας και αυτό ισχύει σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα.
Ο καλός σχεδιασμός των χώρων διευκολύνει τις εργασίες και μεγι­στοποιεί τη χωρητικότητα. Η καλή διευθέτηση των μηχανημάτων και εργαλείων κάνει πιο αποτελεσματι­κή την κάθε εργασία. Η υλικο-τεχνική υποδομή κάθε μελισσοκομικής εκμετάλλευσης είναι βασικός μοχλός ανάπτυξης και ευημερίας της.

Πριν τοποθετηθεί οτιδήποτε στην αποθήκη, πρέπει να καθαρίζεται. Αν τύχει τα εργαλεία να είναι μολυσμέ­να από κάποια αρρώστια, τότε αυτά πρέπει να απολυμαίνονται. Αν οι κηρήθρες προέρχονται από μελίσσια με μολυσματική αρρώστια όπως π.χ. Αμερικανική Σηψιγονία, τότε πρέπει να καίγονται. Μετά από κάθε τρύγο, οι παλιές μαύρες κηρήθρες πρέπει να ανακυκλώνονται, και τα σπασμέ­να πλαίσια και ο άλλος εξοπλισμός να επισκευάζονται ή να απομακρύνο­νται.
Ανάλογα με την κατεύθυνση της παραγωγής, η μελισσοκομική μονά­δα μπορεί να παράγει μόνο μέλι ή μόνο βασίλισσες ή όλη την ποικιλία των προϊόντων της κυψέλης. Κάθε είδος εκμετάλλευσης απαιτεί εκτός από τις κυψέλες και μια σειρά από ειδικά εργαλεία και εξοπλισμό.
Στην εργασία αυτήν αναφέρονται λεπτομερώς τα διάφορα εργαλεία και ο εξοπλισμός που απαιτούνται για να λειτουργήσει μια μελισσοκο­μική μονάδα των 350 μελισσιών για παραγωγή μελιού και μια μονάδα για παραγωγή 2000 βασιλισσών και 200 παραφυάδων. Επίσης περιγρά­φονται οι βασικές αρχές λειτουργί­ας της μελισσοκομικής εκμετάλ­λευσης, δίδονται τα χαρακτηριστικά ενός καλού μελισσοκομικού κτιρίου και αναφέρονται τα πιο κοινά προ­βλήματα που παρουσιάζονται στις κτιριακές εγκαταστάσεις.

Β.ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΛΟΥ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ
1. Χώρος τρύγου και συσκευαστηρίου μελιού με δάπεδο και τοίχους από πλακάκια και καλό σύστημα α­ποστράγγισης
2. Χωριστή βρύση για ζεστό και κρύο νερό με λάστιχο για το πλύσι­μο του δαπέδου στο χώρο εξαγωγής του μελιού.
3. Ηλεκτρικό ρεύμα με καλό φω­τισμό και πολλές πρίζες στους τοί­χους.
4. Δυνατότητα θέρμανσης σε με­ρικούς χώρους όπως γραφείο, χώρο τρύγου και φύλαξης ατρύγητων κηρή­θρων καθώς και χώρο διατήρησης συσκευασμένων βάζων μελιού.
5. Χώρος αποθήκευσης και πούλη­σης του προϊόντος.
6. Γραφείο με παράθυρο.
7. Τουαλέτα με νιπτήρα και απλή ντουζιέρα με βόθρο.
8. Εναρμόνιση με τους κανονι­σμούς της πολεοδομίας και τους κανόνες υγιεινής.

Γ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΗΚΑ ΚΑΛΗΣ μελισσοκομικής αποθήκης
1. Τσιμεντένιο δάπεδο με καλή α­ποστράγγιση για την αποθήκευση μελισσοκομικού υλικού
2. Μεγάλες πόρτες για εύκολη εί­σοδο μεγάλων αντικειμένων.
3. Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος κατάλληλα γειωμένο.
4. Ζεστό και κρύο νερό.
5. Θερμαινόμενος χώρος με πά­γκο για εργασία κατά τους χειμερι­νούς μήνες για την επισκευή μελισ­σοκομικού υλικού
6. Πλατφόρμα φορτο-εκφόρτωσης.
7. Παράθυρα και πόρτες με σή­τες (μελισσοστεγανό).
8. Παγίδα διαφυγής στην οροφή για την απομάκρυνση των μελισσών.
9. Ύψος αρκετό για μεγάλη χω­ρητικότητα (τουλάχιστον 3 μέτρα).
10. Ασφάλιση από κλέφτες.
11. Πολλά ράφια, αρκετά φαρδιά και πολύ γερά για να αντέχουν με­γάλο βάρος.
12. Κατάλληλος χώρος για το κα­θάρισμα των εξαρτημάτων από την πρόπολη και το κερί καθώς και για το βάψιμο τους.
13. Πρόσβαση σε αυτοκίνητο όλο το χρόνο, ακόμη και με συνθήκες βροχής.


Δ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ
Ακόμη και στις καλύτερες εγκα­ταστάσεις μπορεί να παρουσιαστούν κάποια προβλήματα. Τα παρακάτω προβλήματα είναι χαρακτηριστικά των μελισσοκομικών αποθηκών.
1. Ποντίκια
Η μελισσοκομική αποθήκη θεω­ρείται ο παράδεισος των ποντικών γιατί μπορούν να βρουν κηρήθρες με μέλι και γύρη αλλά και νεκρές μέλισσες. Με τέτοια αρκετή, πλούσια ισορροπημένη διατροφή και καλή προστασία από τις καιρικές συνθή­κες αναπτύσσονται και πολλαπλα­σιάζονται πολύ γρήγορα.
Για την αντιμετώπιση τους εκτός από τη στεγανοποίηση της αποθήκης (σήτες κ.λ.π.) τοποθετούνται μηχανι­κές ή κολλητικές παγίδες ενώ τα δηλητηριασμένα δολώματα θα πρέ­πει να αποφεύγονται. Επειδή οι κηρήθρες περιέχουν μέλι που είναι τροφή για τον άνθρωπο, η παρουσί­α ποντικιών είναι ανεπιθύμητη για ευνόητους λόγους.

2 Λεηλάτριες μέλισσες.
Ακόμη και στα παράθυρα και πόρτες με σήτες κατά τη διάρκεια ξηρασίας (έλλειψης μελιτοφορίας) λεηλάτριες μέλισσες μπαίνουν μέσα στο κτίριο κατά εκατοντάδες και συ­γκεντρώνονται στα παράθυρα. Εκεί πεθαίνουν και μυρίζουν άσχημα κα­θώς γίνεται η αποσύνθεση τους. Η καλή λοιπόν στεγανοποίηση των πα­ραθύρων ιδίως όταν μέσα στο κτί­ριο υπάρχουν μέλια είναι επιτακτι­κή. Καλό είναι να τοποθετούνται στα παράθυρα ή και στην οροφή παγίδες διαφυγής των μελισσών.
3. Διάφορα έντομα.
Διάφορα έντομα όπως κηρόσκωρος, μυρμήγκια, κατσαρίδες συχνά δημιουργούν προβλήματα. Κάθε έ­ντομο απαιτεί ειδική αντιμετώπιση, γι' αυτό η καθαριότητα και η τάξη μέσα στην αποθήκη βοηθούν στον περιορισμό τους.


Σχήμα 1 Κάτοψη μελισσοκομικού κτιρίου. Οι χώροι είναι σχεδιασμένοι αναλογικά. Οι πραγματικές διαστάσεις μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τη διαθέσιμη επιφάνεια που έχει ο μελισσοκόμος. Ένα κανονικό κτίριο θα μπορούσε να έχει εξωτερικές διαστάσεις 10 Χ 10 ή 12 Χ 12 μέτρα.

1. Αποθήκη κυψελών και λοιπού εξοπλισμού
2. Θάλαμος διατήρησης κηρήθρων με μέλι
3. Χώρος τρυγητού και συσκευασίας μελιού
4. Ηλεκτρικός θερμοσίφωνας για ζεστό νερό, ή καυστήρας αν γίνει εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης.
5. Εργαστήριο επισκευής μελισσοκομικού
υλικού
6. Γραφείο
7. Τουαλέτα- ντουζιέρα
8. Πάγκος απολεπισμού
9. Μελιτοεξαγωγέας
10. Δοχεία μελιού
11. Συσκευαστήριο μελιού
12. Εξέδρα φορτο-εκφόρτωσης


4. Κίνδυνος πυρκαγιάς
Τα περισσότερα μελισσοκομικά υ­λικά (ξύλα, κερί, κ.λ_π.) είναι εύφλεκτα και σε περίπτωση πυρκαγιάς η κατάσβεση της θα είναι πολύ δύ­σκολη. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να υπάρχουν σε εμφανή μέρη της αποθήκης πυροσβεστήρες. Επίσης το ηλεκτρικό δίκτυο να είναι καλά
γειωμένο.
5. Κεριά στο δάπεδο.
Όσο καλά και να είναι κατα­σκευασμένο το κτίριο και όσο επι­μελημένη να είναι η δουλειά μας δεν μπορούμε να αποφύγουμε τα κεριά στο δάπεδο. Μπορούμε όμως να τα ξύσουμε ή να τα πλύνουμε με
πίεση ζεστού νερού. Και στις δύο περιπτώσεις η καλή κατασκευή του δαπέδου βοηθάει πολύ. Πολλοί προ­τιμούν βιομηχανικό δάπεδο ενώ άλ­λοι πλακάκια.
& Μέλια στο δάπεδο
Να αποφεύγεται το χύσιμο μελιού στο δάπεδο. Το μέλι μπορεί να μην είναι «βρώμικο», όμως κολ­λάει και το να πατάς με τα παπούτσια σου επάνω σε χυ­μένο μέλι δεν είναι ότι ευχά­ριστο υπάρχει. Μια σφουγγα­ρίστρα και ζεστό νερό λύνει το πρόβλημα.

Ζ Η μυρωδιά.
Η μελισσοκομική αποθήκη έχει μία χαρακτηριστική μυ­ρωδιά που είναι ένας συν­δυασμός κεριού, πρόπολης, θειαφιού , μελιού, καπνι­στήριού, μελισσών σε απο­σύνθεση και παλαιού ξύλου. Η μυρωδιά αυτή είναι συνη­θισμένη και ο καλός αερι­σμός μπορεί να την μειώσει.

E. Oικονομικα στοιχεια μελισσοκομικής μονάδος


Ο πίνακας 1 παρουσιάζει τον κοινό εξοπλισμό που έ­χει κάθε μελισσοκομική μο­νάδα παραγωγής μελιού ή παραγωγής βασιλισσο5ν. Ο πίνακας 2 καταγράφει τον ε­ξοπλισμό για μονάδα παρα­γωγής μελιού 350 μελισσιών, ενώ ο πίνακας 3 τον εξοπλι­σμό για μονάδα παραγωγής 2000 βασιλισσών και 200 πα­ραφυάδων των 5 πλαισίων. Οι τιμές είναι ο μέσος όρος 3 καταστημάτων. Μπορεί να υ­πάρχουν χαμηλότερες ή και ψηλότερες. Η τιμή κάποιου εργαλείου εξαρτάται άμεσα από την ποιότητα του.
Στους πίνακες συμπεριλαμ­βάνεται ο κυριότερος εξοπλι­σμός. Υπάρχουν βέβαια και πολλά άλλα εργαλεία, αλλά η χρήση τους εξαρτάται από την εμπειρία και την εξειδίκευση του μελισσοκόμου.